Beden Kitle Endeksi
Beden Kitle Endeksi (BKİ) Nedir?
Dünyada genel İngilizce adı "Body Mass Index (BMI)" şeklinde bilinen Beden kitle endeksi (BKİ) kişinin bedenindeki tahmini yağ oranını gösteren bir hesaplama biçimidir. Bu şekilde boy kilo oranı esas alınır. Ölçümün sonucuna göre kişinin kilosunun, ideal kilosuna mesafesi hesaplanır.
Vücut Kitle İndeksi Değerleri
Vücut kitle endeksi, yetişkin bireyler için belirli değer aralıklarını içerir. Beden kitle indeksi hesaplandıktan sonra sonuçlar kişinin sağlığı için çeşitli fikirler verir. Fakat kadınlar için vücut kitle indeksi değerlerinin hamilelikte kullanımı doğru olmaz. Çünkü gelişen bebek ile birlikte annenin ağırlığı ve beslenme ihtiyacı da arttığı için vücut kitle indeksi de doğal olarak artış gösterir. Boy kilo endeksi hesaplama ile elde edilen değerlere göre sonuçlar yorumlanır. Kadın ve erkek yetişkinlerde çıkan sonuca göre kişinin ağırlığının değerlendirmesi şu aralıklara göre yapılır:
- 18,5 kg/m2 ve daha düşük değerler = Zayıf
- 18,5 ve 24,9 kg/m2 arasındaki değerler = Normal ağırlıkta
- 25,0 ve 29,9 kg/m2 arasındaki değerler = Kilolu
- 30,0 ve 34,9 kg/m2 arasındaki değerler = 1. derece obezite
- 35,0 ve 39,9 kg/m2 arasındaki değerler = 2. derece obezite
- 40 kg/m2 ve üzerindeki değerler = 3. derece obezite
Zayıf Kişiler İçin Sağlık Riskleri
Genelde insanlar tarafından düşük vücut ağırlığı sağlıklı kabul edilse de kişinin boyuna göre ağırlığının zayıf olarak nitelendirilecek şekilde düşük olması da çeşitli sağlık risklerine neden olabilir. Bu sağlık riskleri şunlardır:
- Gebe kalmada zorluk
- Düzensiz regl dönemleri ya da regl olamamak
- Ciltte kuruma
- Tüylenme
- Vitamin, mineral ve diğer besin öğesi eksiklikleri
- Kemik erimesi
- Bağışıklık sisteminin düşmesi ve daha sık hastalanmak
- Depresyon
- Saçlarda dökülmeler
- Halsizlik
Normal Vücut Kitle İndeksi
Vücut ağırlığının boya göre sağlıklı aralıkta olduğu kişilerin çoğunluğu için bazı hastalıklara yakalanma riski daha düşük olarak kabul edilir. Bu hastalıklar; özellikle diyabet, kalp-damar hastalıkları, tansiyon problemleri olarak ön plana çıkar. Normal vücut ağırlığı kişinin sağlıklı aralıkta olduğunu gösterse de vücuttaki yağ ve kas oranının bir göstergesi değildir. Bazı kişilerde ağırlık normal de olsa yağlanma olması gereken sınırların üzerinde olabilir. Bu gibi durumlarda sağlık riskleri oluşabilir. Normal aralıklarda olan kişilerin de mutlaka sağlıklı ve dengeli beslenmesi, düzenli fiziksel aktivite yapması gereklidir. Bu nedenle sağlıksız beslenen bir kişinin normal ağırlıkta olması onun sağlıklı olduğu anlamını taşımaz.
Fazla Kilolu Kişiler İçin Sağlık Riskleri
Fazla kilolu olmak, obezite de dahil geniş bir değer aralığını içerir. Sağlıksız beslenme, hareketsiz yaşam tarzı gibi faktörler nedeniyle oluşan bu durum, kişide çeşitli sağlık sorunlarına zemin hazırlayabilir. Artan yağlanma ile kan kolesterol ve trigliserit değerleri yükselir, iyi kolesterol seviyesi azalır ve kalbin yükü artar. Bu gibi bulgular nedeniyle de kişide sağlık sorunları daha fazla oluşur. Fazla kilolu kişilerde gelişebilen sağlık sorunlarından bazıları şunlardır;
- Kalp-damar hastalıkları
- Hipertansiyon
- Diyabet
- Ruh sağlığı bozuklukları
- İç organlarda yağlanma
- Kemiklerde kireçlenme
- Sindirim sistemi rahatsızlıkları
Beden Kitle Endeksi Nasıl Hesaplanır?
Vücut kitle endeksi, vücut ağırlığının boy uzunluğunun karesine bölünmesiyle (kg/m²) hesaplanır.
- 18,5 kg/m²'nin altı: İdeal kilonun altında
- 18,5 kg/m² ile 24, 9 kg/m² arası: İdeal kiloda
- 25 kg/m² ile 29, 9 kg/m² arası: İdeal kilonun üstünde
- 30 kg/m² ile 39, 9 kg/m² arası: İdeal kilonun çok üstünde (obez)
- 40 kg/m² üzeri: İdeal kilonun çok üstünde (morbid obez)
BKİ Sonuçları Ne Anlama Gelir?
Vücut kitle endeksi hesaplamasında yağ oranı, vücut tipi, yağ ve kas dokusu gibi etmenler yer almaz. Bu nedenle, uzmanlar ideal kilo hesaplamada beden kitle endeksi ve bel çevresinin ölçümü dışında, metabolizma hızı ölçümü ve detaylı vücut analizleriyle de kişinin eğer kilo sorunu hakkında daha ayrıntılı bilgi elde ederler. Kişinin ideal kilosunun altında ya da üstünde olması; diğer etmenlerle birlikte hekim tarafından değerlendirilmelidir. Mevcut sağlık sorunlarını gidermek ve olası sağlık sorunlarını önlemek için hekimle birlikte hareket edilmelidir.
Erkeklerde bel çevresi 94 cm'yi geçerse artmış risk, 102 cm'yi geçerse yüksek risk olarak görülür. Bu oran kadınlarda ise 80 cm'yi geçerse artmış risk, 88 cm'yi geçerse yüksek risk olarak kabul edilir.
Aşağıda BKİ Tablosu'nu görüyorsunuz. Hesaplamada çıkan sonucu bu tabloya bakarak değerlendirebilirsiniz.
Yemek tariflerine ve ilgili sayfalara yorumlar yazarak siz de bilgilerinizi paylaşabilir, sorular sorabilirsiniz. Forumumuzu ziyaret edip konuları inceleyebilir, üye olup siz de forumlara katılarak sosyal çevremizi ve bilgilerimizi genişletmekte katkıda bulunabilirsiniz.
Beden Kitle Endeksi Hesaplama ile ilgili daha fazla bilgi için Sağlık Bakanlığı sitesine göz atabilirsiniz.